Zmiana osobowości jest możliwa – prawda czy fałsz?

Chyba każdy z nas ma w sobie jakąś nielubianą cechę, coś, czego chętnie by się pozbył lub zmienił. Badania z 2014 roku wykazały, że znaczna część z nas chciałaby być bardziej ekstrawertyczna, ugodowa, stabilna emocjonalnie czy otwarta na nowe doświadczenie, a aż 97% chciałoby być bardziej sumiennymi. Czy to jest jednak w ogóle realne? Czy zmiana osobowości jest możliwa? Psychologowie bardzo długi czas zastanawiali się i przeprowadzali badania nad plastycznością osobowości.

Po pierwsze, żeby mówić o jakiejkolwiek zmianie najpierw musimy wiedzieć co chcemy zmienić, a więc dobrze przyjrzeć się samemu sobie. Dlatego warto poznać swoją osobowość. Ważne jest, by odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego chcemy coś zmienić. Czy wynika to z braku satysfakcji na temat różnych aspektów życia? Ludzie niezadowoleni ze swoich związków miłosnych, przyjacielskich czy zainteresowań mogą odczuwać potrzebę bycia bardziej ekstrawertycznymi. Ich problemy w szkole lub na polu finansowym mogą skłaniać ich do poszukiwania sposobu, aby stać się bardziej sumiennymi.

Ludzie wydają niebotyczne sumy na poradniki, kursy dotyczące samodoskonalenia się, warsztaty coachingowe czy programy dotyczące radzenia sobie ze stresem, po to, aby być lepszą wersją samego siebie. Zanim jednak spróbujemy odpowiedzieć na pytanie czy to w ogóle ma sens, warto pochylić się nad rozważaniami wśród psychologów czy osobowość w ogóle da się zmienić.

Osobowość to cechy wytworzone na podstawie tego, co odziedziczyliśmy oraz naszego doświadczenia. Geny zatem współtworzą nasze wzorce emocji, motywacji i zachowania właściwe dla każdego z nas. Co jednak istotne dla wszystkich tych, którzy chcieliby coś w sobie zmienić, nie jest to konstrukcja nienaruszalna! Z odpowiednim nastawieniem, świadomością oraz, nie ukrywajmy, pracą nad sobą i biegiem czasu, jesteśmy w stanie zmienić to, jakimi osobami jesteśmy.

Teoria brzmi dobrze, ale jak to wygląda w rzeczywistości? Zauważ, że nawet bez świadomego wysiłku, osobowość w pewnym stopniu zmienia się i rozwija w ciągu życia. W końcu ludzie z wiekiem dojrzewają, dzięki czemu lepiej przystosowują się do życia. Badania pokazują, że typowy 65-latek jest bardziej zdyscyplinowany niż 85% młodych dorosłych i bardziej ugodowy niż 75% z nich. Naszą osobowość rozwijają też role społeczne jakie przyjmujemy. O jakich rolach mowa? Ano najogólniej – matki, męża, pracownika, brata… Właściwie wydawałyby się one niewiele znaczące, bo przecież każdy takie, czy inne “zadanie” w życiu otrzymuje. A jednak – im bardziej człowiek się w angażuje np. w małżeństwo lub pracę, tym bardziej sumienny i zrównoważony emocjonalnie się staje. Rośnie mu też samoocena.

Jednak to nie są to najbardziej pożądane zmiany w osobowości. Ludzie chcieliby wiedzieć, czy mogą zmienić osobowość, kiedy zechcą. Czy da się zmieniać swoją osobowość intencjonalnie?

Pierwszym krokiem przy podejmowaniu pracy nad sobą, jest bycie krytycznym wobec każdego programu na temat samorozwoju, który oferuje radykalne zmiany w krótkim tempie. Tak, jak wiele lat zajmuje wypracowanie wzorców myślenia, uczuć czy zachowań, które chcemy zmienić, tak też potrzeba czasu i cierpliwości, aby tego dokonać. Pozytywnym wnioskiem za to niech będzie fakt, że jest to możliwe i w zasięgu ręki. Ale pierwszym krokiem do zmiany powinno być poznanie siebie i swoich cech, nad którymi chcemy pracować.